PRZEWODNIK PLANOWANIA PROGRAMU FORMACJI WIARY
Niniejsza część Ramowego planu działania ma na celu pomoc parafiom w planowaniu właściwego, na wysokim poziomie programu formacji wiary, kiedy poszukujemy swojej drogi w tej tak szybko zmieniającej się rzeczywistości naszego świata, narodu, miasta i wspólnoty. Inicjatywa Odnów mój Kościół wzywa nas, aby powiększać grono uczniów, budować wspólnoty i inspirować do składania świadectwa. Szczególnie w tym okresie wielkiej niepewności i niepokoju jednostek, rodzin i wspólnot, którym służy nasz Kościół, musimy szukać nowych i twórczych sposobów, by zbliżyć wszystkich do Chrystusa i do siebie nawzajem oraz by dzielić się Ewangelią jako światłem dla naszego świata.
Niniejszy dokument będzie służył jako przewodnik przy tworzeniu programu edukacji religijnej mającej na celu pogłębianie i umacnianie relacji z Jezusem jako Jego uczniowie – misjonarze. Kontynuując twórcze zaangażowanie Waszych uczniów i rodzin w ich własne wędrówki wiary, aktywnie budując wspólnotę, którą Pan tworzy w Waszej parafii, i dając świadectwo o Królestwie
Bożym pośród zagubionego i bojaźliwego świata, pomagacie swojej parafii iść naprzód a tym samym odpowiadacie na wezwanie do odnowy Kościoła Jezusa Chrystusa.
Kilka ważnych uwag:
• Jeśli w ramach Waszego programu jesiennego planowane są jakiekolwiek spotkania na terenie parafii lub szkoły, muszą one odbywać się zgodnie z wytycznymi dotyczącymi zdrowia i bezpieczeństwa w koordynacji z zespołem ds. ponownego otwarcia (Health and Safety Reopening – HSR), jak opisano w poprzednich częściach Ramowego planu działania.
• Biorąc pod uwagę wyjątkowe wyzwania w związku z trwającą pandemią COVID-19, planowanie powinno być rozeznawane i opracowywane przez zespół ds. planowania formacji wiary (Faith Formation Programming – FFP), jak przedstawiono to w poprzednich częściach Ramowego planu. Ta część dokumentu powinna być przejrzana przez zespół FFP.
ROLA ZESPOŁU FFP
Pomoc liderowi katechetycznemu parafii i/lub duszpasterzowi ds. młodzieży w planowaniu elastycznego i łatwo adaptowalnego programu formacji wiary na rok duszpasterski 2020/2021.
ROLA RAD PROGRAMOWYCH EDUKACJI RELIGIJNEJ
Zaleca się, aby lider odpowiedzialny za katechezę parafialną zaangażował, jeśli to możliwe i właściwe, swoją radę programową ds. edukacji religijnej w kluczowe postanowienia planu programowania i formacji wiary. Powinna zostać ustanowiona rada ds. edukacji religijnej, której członkowie będą orędownikami i adwokatami skutecznego wdrażania planu formacji i programowania wiary we wspólnocie parafialnej.
ROLA KATECHETÓW I WOLONTARIUSZY PROGRAMU EDUKACJI RELIGIJNEJ
Zaleca się, aby osoba odpowiedzialna za katechezę parafialną zaangażowała, jeśli jest to możliwe i właściwe, wybraną liczbę katechetów i wolontariuszy w kluczowe postanowienia planu programowania i formacji wiary. Powinni zostać wybrani wolontariusze, którzy będą orędownikami i adwokatami skutecznego wdrażania planu formacji i programowania wiary we wspólnocie parafialnej.
DODATKOWE UWAGI DOTYCZĄCE KATECHETÓW UCZĄCYCH W PROGRAMIE EDUKACJI RELIGIJNEJ
Dodatkowe informacje na temat wsparcia dla katechetów – wolontariuszy podczas pandemii COVID można znaleźć w części dyrektyw odnośnie ogniska choroby (Outbreak Protocol) w sekcji Wymagań dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa przy nauce na terenie szkoły/ parafii (Health & Safety Requirements for reopening on-site religious education programming), która zawiera informacje na temat sposobu radzenia sobie z poszczególnymi ogniskami zachorowań COVID. Prosimy o regularne zapoznawanie się z tą sekcją, ponieważ sytuacja jest niezwykle płynna i podlega aktualizacji.
KATECHECI Z GRUPY RYZYKA LUB CI, KTÓRZY CZUJĄ SIĘ ZANIEPOKOJENI NAUCZANIEM RELIGII
Liderzy katechetyczni w parafiach powinni zapewnić otwartą komunikację z katechetami na wczesnym etapie i w tym czasie niepewności. Jest to czas, w którym potencjalnie możemy być zmuszani do podejmowania dość gwałtownych zmian w programach edukacji religijnej.
• Katecheci powinni poinformować swojego parafialnego lidera katechetycznego, czy należą do grupy osób podwyższonego ryzyka dotyczącego COVID lub ktoś z grona ich najbliższej rodziny należy do tej grupy osób.
• Należy zachęcać katechetów należących do najbardziej narażonej grupy, którzy nie są w stanie pracować w charakterze wolontariuszy w tym czasie, do mówienia o swoich obawach.
• Niektórzy katecheci mogą okazywać niepokój związany z powrotem do zajęć w programie edukacji religijnej, nawet jeśli sami (lub jeden z członków ich najbliższej rodziny) nie należą do grupy ryzyka.
Jeśli takie sytuacje zostaną przedstawione proboszczowi lub liderowi katechetycznemu w parafii, proboszcz/ lider katechetyczny powinien wykazać się odpowiednią empatią i zalecić katechecie, aby priorytetowo traktował swoje osobiste zdrowie emocjonalne i fizyczne i nie prowadził w tym czasie lekcji religii w bezpośrednim kontakcie z uczniami. Jeśli to możliwe, katecheci powinni mieć
możliwość zdalnego nauczania (lub nauczania z innym katechetą) lekcji religii.
Liderzy katechetyczni powinni pozostawać w kontakcie z tymi katechetami, którzy podjęli decyzję, że nie będą już dłużej uczyć lekcji religii (osobiście i/lub zdalnie) i informować ich o możliwościach zaangażowania w przyszłości, jeśli/gdyby ci poczuli się bardziej komfortowo.
FORMACJA WIARY A PLANOWANIE
Poza wdrożeniem przepisów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa, parafialne programy nauczania religii powinny zastanowić się jakie zmiany będą konieczne, aby zaplanować program, który będzie elastyczny a jednocześnie będzie zapewniał odpowiednią formację wiary dla dzieci i ich rodzin. Często, kiedy w życiu pojawia się niepewność, wraz z nią przychodzą możliwości – nadszedł stosowny czas, aby ponownie zasiać wiarę w domu, wzmocnić partnerstwo z rodzicami, rozwijać ich wiarę i wiarę ich rodzin oraz aby dostosować plan do stylu życia współczesnego człowieka (zabieganego, żyjącego w pośpiechu, korzystającego z możliwości wirtualnych) tak, by plan był bardziej empatyczny i adekwatny do rzeczywistości.
Ta sekcja ma na celu przekazanie zespołowi FFP wskazówek dotyczących budowania i wspierania wspólnoty, tworzenia instrukcji, rozważania opcji e-learningowych, zapewnienia opieki społecznoemocjonalnej, wspierania tożsamości katolickiej i innych ważnych obszarów.
TWORZENIE I WSPIERANIE WSPÓLNOTY W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI
Możliwe, że nauczanie religii w nowym roku zostanie zaplanowane i rozpoczęte na terenie parafii, ale szybko będzie musiało się przenieść do zdalnego nauczania lub że rok katechetyczny rozpocznie się od pełnego programu zdalnego nauczania, a dopiero później włączone do niego zostaną spotkania na terenie parafii. Uwzględniając to, szczególną uwagę należy zwrócić na priorytetowe traktowanie
środków tworzenia i wspierania wspólnoty (wirtualnie i osobiście) uczniów i rodzin należących do programów edukacji religijnej. Najważniejsze pytanie, na które należy sobie odpowiedzieć, brzmi:
„W jaki sposób, w naszym programie edukacji religijnej, będziemy budować poczucie, że jesteśmy wspólnotą uczniów Jezusa?”
• Należy opracować plan wdrażanie wszystkich uczniów i rodzin w nową rzeczywistość, aby zapoznać ich z wszelkimi nowymi procedurami.
• Katecheci mogą zaplanować serie spotkań indywidualnych lub w małych grupach, aby poznać uczniów i ich rodziców.
• Ustalić plan spotkania w klasie, który będzie obejmował powitanie, modlitwę, dzielenie się i zabawy integracyjne. Ten plan może być kontynuowany podczas nauki zdalnej.
• Wykorzystywać okazje podczas spotkań osobistych do towarzyskich interakcji z uczniami (w czasie wchodzenia do klasy, podczas przerw).
• Skorzystać z okazji i stworzyć plan zaangażowania rodziców w domową naukę, aby pomóc im być świadkami wiary w domu.
• Utrzymać działania, które są unikalne dla Waszej społeczności parafialnej i stworzyć nowe możliwości rozwoju i wzmocnienia poczucia wspólnoty. Czasami, kiedy plan nauczania religii jest tworzony w pośpiechu, zostaje przeoczony aspekt wspólnotowy.
• Należy rozważyć stworzenie spisu unikalnych zwyczajów i szukać sposobów na przeniesienie ich na nowe formaty, aby pomóc w utrzymaniu wspólnoty.
UŁATWIANIE BIEŻĄCYCH KONTAKTÓW
Biorąc pod uwagę nowe, przewidywane konfiguracje programów formacji wiary, należy pamiętać, że niezmiernie ważne są kontakty, jakie wspólnota parafialna posiada między sobą.
• Umocnienie obecnych dróg komunikacji i stworzenie nowego podejścia do komunikacji (np. wirtualna „Kawa z proboszczem”, spotkania z rodzicami itp.).
• Opracowanie nowych sposobów komunikacji między rodzicami w zakresie nawiązywania kontaktów towarzyskich i udzielania wsparcia.
• Tworzenie możliwości nieformalnych kontaktów pomiędzy katechetami i pracownikami.
• Ustalenie kanałów komunikacji z katechetami, aby rodzice wiedzieli, jak mogą się z nimi kontaktować.
• Przemyślenie jaki wpływ na życie rodziny będzie miał Wasz harmonogram.
• Rozważenie implikacji wprowadzenia harmonogramu nauczania rodzinnego dla rodzin. Taki sam harmonogram dla dzieci z danej rodziny powinien być priorytetem, aby zmniejszyć obciążenie rodzin.
• Tworzenie częstych ankiet zwrotnych dla uczniów i rodziców, aby ocenić ich stopień przynależności do wspólnoty i poczucie komfortu w klasie/programie.
ŁAGODZENIE REAKCJI NA STRES
Wspólnota (uczniowie, rodziny, katecheci) niewątpliwie będzie pamiętała sytuacje stresowe z ostatniego roku. Dołączą do tego potencjalne obawy związane z tym, co czeka nas jesienią. W wielu rodzinach najprawdopodobniej pojawią się przeszkody ekonomiczne i potencjalne obawy o zdrowie. Program edukacji religijnej oferuje pewną stabilizację, ale to też może być zakłócone. W miarę zbliżania się jesieni parafialni liderzy katechetyczni będą musieli głęboko rozważyć zastosowanie metod pomocnych w łagodzeniu stresu i niepokoju wśród uczniów, rodzin
i katechetów uczestniczących w zajęciach lekcji religii.
• Opracowanie „systemu wczesnego ostrzegania” w celu rozpoznania u uczniów problemów z nauką i/lub zachowaniem.
• Przygotowanie istniejących i nowych zasobów pomocnych w formacji wiary i pomocnych w rozwoju zdrowia / rozwoju emocjonalnym, aby wspierać uczniów, rodziców i rodziny.
• Stworzenie anonimowego sytemu pomocy dla rodzin w celu udzielania im dostępu do wsparcia finansowego i żywności oraz do usług w zakresie zdrowia psychicznego.
PRZED ROZPOCZĘCIEM ROKU KATECHETYCZNEGO I W JEGO TRAKCIE
Technologia i e-nauczanie. Przygotowania
Wybranie platformy, która będzie wykorzystywana jako wirtualna platforma edukacyjna dla wszystkich klas.
• Sprawdź potencjalne możliwości korzystania z tej samej platformy, co
Twoja szkoła parafialna
• Zalecane opcje dla parafii to Zoom lub Microsoft Teams
Wybierz jedno narzędzie do prowadzenia wideokonferencji, które
powinno być używane do zdalnego nauczania na wszystkich poziomach
nauczania
• Wśród przykładowych narzędzi znajdują się Zoom lub Microsoft Teams
Wybierz narzędzie do bieżącej komunikacji z rodzicami i katechetami
• Wśród przykładowych narzędzi znajdują się Flocknote lub Mailchimp
Ustal plan szkoleń technologicznych dla pracowników, katechetów,
uczniów i rodziców.
Ustal plan rozwoju zawodowego w zakresie łączonych strategii nauki,
integracji wirtualnej platformy edukacyjnej, nauczania z wykorzystaniem wideo, e-metod oraz metodologii interaktywnej itp.
Sprawdź infrastrukturę budynku pod kątem połączeń internetowych: weź
pod uwagę ilość pasm i punktów dostępu dla dodatkowych urządzeń
w budynku.
Zaplanuj zdalne nauczanie: sporządź szczegółowy harmonogram zajęć
i określ oczekiwania oraz pomyśl o dodatkowych narzędzia technologicznych, których mogą potrzebować katecheci.
Potrzeba aktualizacji elektronicznych narzędzi zabezpieczających
• Przekazuj informacje rodzicom i uczniom na temat bezpieczeństwa
cybernetycznego i cyfrowych oczekiwań obywatelskich.
• Upewnij się, że zapora sieciowa (firewall) w parafii jest zaktualizowana
i aktywowana.
• Zapoznaj się z polityką bezpieczeństwa parafii/polityką
dopuszczalnych działań.
Nauczanie społeczno-emocjonalne
Dokonaj przeglądu i aktualizacji parafialnych przepisów odnośnie do społeczno- programów edukacji religijnej, aby poruszały kwestie bezpieczeństwa
emocjonalne w środowisku wspierającym formację wiary.
Skontaktuj się z każdym katechetą, aby sprawdzić i omówić wasze nadzieje i obawy na nadchodzący rok. Przedyskutuj z nimi wytyczne dotyczące bezpieczeństwa.
Dopilnuj, aby parafialny plan kryzysowy zawierał przygotowanie do pandemii i reagowanie na nią oraz uwzględniał potrzeby programu edukacji religijnej. Planowo i celowo buduj struktury, które będą wspierały relacje ucznia z katechetą i wzmacniały poczucie przynależności.
Planuj krótkie rozmowy kontrolne z pracownikami i katechetami w celu
monitorowania praktyk bezpieczeństwa i przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu.
Sporządź plan cotygodniowych spotkań w klasie zawierających: powitanie,
modlitwę, dzielenie się wiarą, zajęcia.
Tożsamość katolicka
Współpracuj z proboszczem, dyrektorem szkoły i wikarialnym koordynatorem ds. ciągłości formacji wiary (Lifelong Formation Coordinator – LFC) w celu dokończenia przyjęć do Pierwszej Komunii Świętej i bierzmowania, które miały odbyć się wiosną 2020 r. (jeśli dotyczy).
W porozumieniu z proboszczem ustal datę i zorientuj się, jak osobiście i/
lub zdalnie najlepiej celebrować wydarzenia religijne w ramach programu
edukacji religijnej.
• Uwzględnij możliwości technologiczne parafii w planowaniu modlitwy,
sprawdź na przykład, czy istnieje możliwość transmisji Mszy św. na żywo,
transmisji modlitwy itp., aby uczniowie i ich rodziny mogli uczestniczyć
w nich z domu.
• Przemyśl zorganizowanie spotkania / doświadczenia modlitewnego
dla wszystkich uczestników programu nauczania religii zgodnie z wytycznymi archidiecezji dla zgromadzeń liturgicznych i nieliturgicznych.
• Przemyśl możliwość celebracji sakramentalnej i zorganizowania wydarzeń kulturalnych na cały rok katechetyczny. Współpracuj z personelem szkoły i parafii w celu wcześniejszego zaplanowania ważnych wydarzeń. Sporządź plan uroczystości wspólnotowych w wersji osobistego uczestnictwa na terenie parafii, w wersji wirtualnej lub w późniejszym czasie.
Współpracuj z proboszczem i dyrektorem szkoły w celu omawiania praktycznych aspektów stałego przygotowania sakramentalnego w sposób wirtualny. Omów korzyści, jakie mogą dzięki temu uzyskać rodziny i uczniowie przygotowujący się do pierwszej spowiedzi, Pierwszej Komunii Świętej, bierzmowania.
• Zastanów się nad stworzeniem materiału wideo, w którym proboszcz,
lider katechetyczny parafii i dyrektor szkoły opowiedzą o tym, jak podczas
pandemii będą wyglądały i przebiegały przygotowania do sakramentów
i uroczystości w kościele.
Znajdź sposób, by podkreślić obecność wartości katolickich w zdalnej
edukacji religijnej.
• Dopilnuj, aby media społecznościowe w parafii były dobrze zorganizowane i w regularnych parafialnych postach koncentrowały się na wartościach katolickich. Jest to ważne w czasie, kiedy parafia zapewnia naukę religii w sposób wirtualny.
• Prowadź szkolenia dla katechetów, jak skutecznie wykorzystywać katolickie obrazy, modlitwy, język i multimedia do stworzenia e-learningowej strony do zajęć z religii.
• Rozważ zaprojektowanie unikalnej wirtualnej przestrzeni przeznaczonej
dla uczniów, gdzie będzie można dzielić się wiarą i wartościami katolickimi w ramach wirtualnej formacji wiary.
Zachęć katechetów do powieszenia krucyfiksu lub obrazów katolickich
w miejscach, z których prowadzą wirtualne zajęcia i/lub dokonują nagrań
lekcji. Chodzi o to, aby symbole religijne były widoczne na ekranie.
Zainspiruj i wesprzyj katechetów do stworzeniu kącika modlitewnego lub
tzw. ściany modlitwy dla uczniów. Będą one widoczne dla uczniów
podczas wirtualnych zajęć i będą mogły być wykorzystane podczas
prowadzenia lekcji.
Planowanie programu nauczania
Przejrzyj i przygotuj platformy do e-nauczania katechezy (w razie
nauczania potrzeby z pomocą wydawcy podręczników religii).
• Ustal czas i miejsce szkoleń na temat programu nauczania oraz czas
i miejsce seminariów internetowych wspomagających szkolenia. Zapewnij
katechetom udział w nich.
Zapoznaj się z Przewodnikiem Dyrektora i Katechety na temat programu
nauczania religii.
• Zapewnij pomoc katechetom, którzy potrzebują wsparcia w tworzeniu
elastycznych planów lekcji.
• Zapoznaj się z komponentami programu nauczania religii dla rodzin
i rodziców i ustal priorytety wdrażania tych komponentów do swojego
programu nauczania religii w bieżącym roku.
Pomyśl, aby nie przyznawać uczniom nagród za stuprocentową
frekwencję ani nie oceniać uczniów na podstawie nieobecności i zapewnić
naukę zdalną, jeśli to możliwe.
Przepisy
Dokonać przeglądu podręczników dla uczniów/rodzin i innych dokumentów regulaminowych w celu zapewnienia, że procedury ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, oczekiwania dotyczące frekwencji (powinny zostać zmienione lub usunięte w tym roku) i praktyki oceniania są dostosowane do specyfiki bieżącego roku katechetycznego, że centralne miejsce zajmują uczniowie i ich rodziny, że przepisy są elastyczne.
• Sformułowania takie jak na przykład: ‘ostateczny termin’ czy ‘wysokie kary
za spóźnione zgłoszenia’ powinny zostać usunięte i zastąpione adekwatnymi przepisami.
Należy wyraźnie informować rodziców i katechetów o wszystkich uaktualnionych zasadach i procedurach.
Porady dotyczące czesnego i opłata
Pobieranie opłat powinno odbywać się tak, jak dzieje się to normalne w czasie trwania zajęć z religii podczas roku katechetycznego.
Liderzy katechetyczni parafii mogą być zmuszeni do zweryfikowania kosztów/opłat związanych z prowadzeniem zajęć na terenie parafii oraz kosztów prowadzenia takich zajęć wirtualnie i powinni odpowiednio dostosować wysokość opłat. Być może procedury zbierania opłat i terminy ich pobierania będą wymagać dostosowania do aktualnych
realiów ze szczególną wrażliwością na różnorodność sytuacji rodzinnych.
Tam, gdzie problemy finansowe stanowią wyzwanie, liderzy katechetyczni parafii powinni reagować w indywidualny sposób (zamiast wysyłać taki sam komunikat do wszystkich rodziców).
Liderzy katechetyczni parafii i/lub inni pracownicy (np. proboszczowie, menadżerowie biznesowi) powinni rozmawiać indywidualnie z każdą rodziną, która wyraża obawy związane z uiszczeniem opłat.
Proboszczowie i parafialni liderzy katechetyczni powinni włożyć wiele wysiłku w to, aby żadna rodzina nie została zmuszona do opuszczenia programu edukacji religijnej z powodu trudności finansowych spowodowanych epidemią koronawirusa.
Pytania? Prosimy o kontakt na adres: ReopenREYM@archchicago.org.
